Malta quddiem il-qorti tal-UE fuq sistema limitata ta’ ħaddiema tal-port

Il-Kummissjoni Ewropea ddeċidiet li tirreferi lil Malta quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea wara li sabet li l-pajjiż qed jonqos milli josserva l-obbligi tiegħu skont it-Trattati tal-UE fir-rigward tar-regolamentazzjoni tal-ħaddiema tal-port.

Skont il-Kummissjoni, il-qafas legali li jirregola l-impjieg tal-ħaddiema tal-port f’Malta jinkludi diversi restrizzjonijiet li jillimitaw l-aċċess għall-professjoni. Il-kumpaniji li jkunu jixtiequ jwettqu attività fil-port huma obbligati li jimpjegaw ħaddiema minn reġistru wieħed magħruf bħala l-Port Workers Register, li bħalissa jinkludi madwar 400 ħaddiem. Barra minn hekk, kull meta ħaddiem jirtira, imut jew ma jibqax jista’ jaħdem għal raġunijiet mediċi, ir-rimpjazzament tiegħu għandu jsir prinċipalment minn lista magħrufa bħala l-Prospective Port Workers Register, li tinkludi esklussivament qraba tal-ħaddiema attivi.

Il-Kummissjoni qalet li dan ir-reġim joħloq ostakli għall-aċċess liberu għall-professjoni, mhux biss għal ċittadini minn pajjiżi oħra tal-UE, imma anke għal Maltin li m’għandhomx konnessjonijiet familjari mal-ħaddiema diġà impjegati fil-port. Il-Kummissjoni Ewropea esprimiet tħassib serju li dan jirrappreżenta ksur tal-prinċipji ta’ libertà ta’ moviment tal-ħaddiema u libertà li jiġu pprovduti servizzi skont il-liġi Ewropea.

Malta kienet irċeviet ittra ta’ notifka formali f’Settembru tal-2022, segwita minn opinjoni raġunata fl-3 ta’ Ottubru 2024. Madankollu, ir-risposti mill-awtoritajiet Maltin ma kinux sodisfaċenti għal-livell tal-Kummissjoni, li issa ħadet il-pass li tirreferi l-każ quddiem il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea.

Fi stqarrija, il-Kummissjoni sostniet li s-sistema Maltija toħloq ċirku magħluq ta’ impjieg u tonqos milli tiggarantixxi kompetizzjoni ġusta fis-settur. Dan jista’ jwassal għal diskriminazzjoni u esklużjoni tas-suq tax-xogħol għal dawk li mhumiex qraba ta’ ħaddiema eżistenti, u għalhekk tmur kontra l-valuri fundamentali tal-UE.

Il-każ issa se jkun deċiż mill-Qorti tal-Ġustizzja tal-UE, li għandha l-awtorità li tiddeċiedi jekk Malta kinitx kisret id-dritt Ewropew u jekk għandhiex tirriforma s-sistema tagħha. F’każ ta’ sentenza kontra Malta, il-pajjiż jista’ jiffaċċja sanzjonijiet finanzjarji jew l-obbligu li jagħmel bidliet leġiżlattivi sostanzjali.