Il-Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika appella lill-Prim Ministru Robert Abela biex jippubblika d-dikjarazzjonijiet tal-assi tal-membri kollha tal-kabinett għas-sena 2023.
F’ittra miftuħa mibgħuta lil Abela fit-30 ta’ Jannar 2025, il-Kummissarju għamel referenza għal ilment dwar il-fatt li d-dikjarazzjonijiet tal-assi tal-ministri u s-segretarji parlamentari ma kinux tressqu quddiem il-Parlament.
Il-Kummissarju rrefera wkoll għar-risposta ta’ Abela għal dawn l-ilmenti, fejn il-Prim Ministru ressaq proposta għal bidliet fis-sistema eżistenti. Abela ssuġġerixxa li l-membri kollha tal-Parlament, inklużi l-ministri, jissottomettu dikjarazzjoni waħda annwali tal-assi tagħhom, li tiġi ppreżentata fil-Parlament. Din is-sistema kienet tissostitwixxi l-prattika attwali fejn il-ministri jissottomettu dikjarazzjonijiet separati.
Fid-dawl ta’ din il-proposta, il-Kummissarju saħaq fuq l-importanza li jinżamm il-livell ta’ trasparenza attwali, speċjalment fir-rigward tad-dħul tal-ministri, li bħalissa ma japplikax għall-MPs ordinarji. Din il-pożizzjoni kienet ukoll espressa mill-NGO Repubblika, li qalet li l-membri parlamentari għandhom ikunu soġġetti għall-istess skrutinju bħall-ministri, u mhux viċi-versa.
Il-Kummissarju rrefera wkoll għal rapport tal-OECD li rrakkomanda li d-dikjarazzjonijiet tal-assi jinkludu aktar dettalji, bħad-dħul ta’ kull MP u d-dikjarazzjoni ta’ rigali, inklużi vjaġġi barranin imħallsa minn partijiet terzi.
Il-Kummissarju saħaq li l-uffiċċju tiegħu għandu jkollu s-setgħa li jitlob informazzjoni mingħand il-qraba tal-MPs u l-membri tal-kabinett jekk ikun meħtieġ, kif ukoll sistema formali għad-dikjarazzjoni ta’ kunflitti ta’ interess.
Huwa lamenta l-fatt li l-pubbliku għadu m’għandux aċċess faċli u sistematiku għad-dikjarazzjonijiet tal-assi, minkejja rakkomandazzjoni li saret fl-2019 mill-Grupp ta’ Stati Kontra l-Korruzzjoni (GRECO).
Il-Kummissarju għamel referenza wkoll għal ittra oħra li bagħat lil Abela f’Novembru 2023, fejn uffiċjalment rrakkomanda tisħiħ tas-sistema ta’ dikjarazzjoni tal-assi kif kien ipproponi l-OECD. Madankollu, il-Prim Ministru ma wieġebx għal dik l-ittra.
"Fl-opinjoni tiegħi, ir-rakkomandazzjonijiet tal-OECD u tal-GRECO għandhom ikunu l-punt tat-tluq għal riforma tas-sistema ta’ dikjarazzjoni tal-assi," qal il-Kummissarju.
Huwa ssuġġerixxa li kull riforma għandha tinkludi konsultazzjoni mal-pubbliku u mas-soċjetà ċivili.
Sadanittant, il-Kummissarju qal li ma jara l-ebda raġuni għaliex id-dikjarazzjonijiet tal-ministri għall-2023 m’għandhomx jitressqu quddiem il-Parlament u appella biex dan isir mill-aktar fis possibbli.
Huwa rrefera wkoll għad-dikjarazzjonijiet tat-taxxa tal-MPs, li bħalissa jintbagħtu lill-Ispeaker tal-Kamra. "Din id-dikjarazzjoni hija għodda importanti li tista’ tgħin lil dan l-uffiċċju jivverifika d-dikjarazzjonijiet tal-assi tal-MPs," irrimarka l-Kummissarju, waqt li saħaq fuq il-ħtieġa li jkun hemm aċċess għal din l-informazzjoni.
"Nittama li kull tibdil fis-sistema jwassal għal sistema ta’ dikjarazzjoni tal-assi li tkun aktar effettiva bħala mekkaniżmu ta’ trasparenza u responsabbiltà," ikkonkluda l-Kummissarju.