Il-gvern Malti kiseb opinjoni favorevoli mill-Avukat Ġenerali tal-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja dwar sfida mill-Kummissjoni Ewropea biex tagħlaq l-iskema tagħha ta’ ċittadinanza b’investiment (citizenship-by-investment scheme).
Malta introduċiet il-passaporti tad-deheb fl-2014, u biegħet iċ-ċittadinanza Maltija f'ċerti ċirkostanzi, għal ħafna aktar minn €1 miljun, bl-obbligu li takkwista proprjetà u assi oħrajn.
Minn dakinhar, il-Programm għall-Investitur Individwali ġie mfassal mill-ġdid bħala ‘Maltese Citizenship by Naturalisation for Exceptional Services by Direct Investment’.
Il-Kummissjoni Ewropea sfidat l-iskema Maltija, bilkemm l-unika waħda fl-UE, u qalet li ma kien hemm “l-ebda rabta ġenwina” bejn id-detenturi tal-passaport tad-deheb u Malta.
Billi akkużat lil Malta li ma tissodisfax l-obbligi tagħha taħt it-Trattat tal-UE dwar iċ-ċittadinanza tal-UE u l-prinċipju ta’ kooperazzjoni sinċiera, il-Kummissjoni bdiet azzjonijiet ta’ ksur u finalment azzjoni fil-qorti fl-ECJ.
Iżda l-parir tal-Avukat Ġenerali tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-Qorti tal-Ġustizzja, li għad irid jagħti s-sentenza, huwa li l-Kummissjoni naqset milli tipprova li r-regoli tal-UE dwar iċ-ċittadinanza jeħtieġu li 'rabta ġenwina' jew 'rabta ġenwina minn qabel' bejn Stat Membru u individwu jrid jeżisti sabiex jagħti ċ-ċittadinanza.
L-Avukat Ġenerali Anthony Collins avża lill-Qorti tal-Ġustizzja li l-Kummissjoni naqset milli tipprova li, sabiex tagħti ċ-ċittadinanza legalment, il-liġi tal-UE teħtieġ l-eżistenza ta’ kwalunkwe rabta “ġenwina” jew “ġenwina minn qabel” bejn Stat Membru u individwu minbarra dak meħtieġ taħt il-liġi domestika tas-stat.
“Il-Kummissjoni trid tipprova li Stat Membru ma wettaqx obbligu li jorbot fuqu fil-liġi tal-UE u ma tista’ tiddependi fuq l-ebda preżunzjoni sabiex tagħmel dan... il-kunċetti rispettivi ta’ nazzjonalità tal-Istati Membri jmissu l-essenza stess tas-sovranità u identità nazzjonali tagħhom, li m'għandhomx il-ħsieb li jgħaqqdu.
"Isegwi li l-istati membri ddeċidew li huwa għal kull wieħed minnhom waħdu li jiddetermina min huwa intitolat li jkun wieħed miċ-ċittadini tagħhom u, bħala konsegwenza, min huwa ċittadin tal-UE," qal Collins.
L-AĠ għalhekk ikkonstata li d-dritt tal-Unjoni ma jiddefinixxix, u wisq inqas jeħtieġ, l-eżistenza ta’ tali rabta sabiex tinkiseb jew tinżamm dik in-nazzjonalità.
Għalkemm il-liġi tal-UE ma tistabbilixxix kundizzjonijiet għall-eżerċizzju tas-setgħat li l-Istati Membri għażlu li jżommu, dak l-eżerċizzju m’għandux jikser il-liġi tal-UE f’sitwazzjonijiet li jaqgħu fil-kamp ta’ applikazzjoni ta’ dan tal-aħħar. Filwaqt li l-liġi tal-UE tista’ tillimita, fil-prinċipju, l-eżerċizzju tal-prerogattiva sovrana ta’ stat membru li jagħti jew jirtira ċ-ċittadinanza, dik il-limitazzjoni tapplika biss meta taġixxi kuntrarja għal-liġi tal-UE.
“Il-kundizzjonijiet għall-għoti tan-nazzjonalità huma kwistjoni ta’ liġi nazzjonali, għalkemm tista’ tingħata deferenza għar-regoli tad-dritt internazzjonali kontra l-apolidija u l-liġi tal-UE teħtieġ li d-drittijiet tal-bniedem u proċedurali tal-persuni kkonċernati jiġu rispettati, tal-inqas fir-rigward tat-telf ta’ nazzjonalità,” qal l-AĠ.
Collins qal li d-dmir taħt il-liġi tal-UE li tiġi rikonoxxuta n-nazzjonalità mogħtija minn Stat Membru ieħor huwa rikonoxximent reċiproku ta’, u rispett lejn, is-sovranità ta’ kull Stat u mhuwiex mezz biex jimmina l-kompetenzi esklussivi li l-istati membri jgawdu f’dan il-qasam.
“M'hemm l-ebda bażi loġika għall-argument li minħabba li l-istati membri huma obbligati li jirrikonoxxu n-nazzjonalità mogħtija minn stati membri oħra, il-liġijiet dwar in-nazzjonalità tagħhom għandu jkun fihom xi regola partikolari.
“Li ssib mod ieħor tfixkel il-bilanċ imfassal bir-reqqa bejn iċ-ċittadinanza nazzjonali u dik tal-UE fit-Trattati u tikkostitwixxi erożjoni kompletament illegali tal-kompetenza tal-Istati Membri f’qasam sensittiv ħafna li huma ddeċidew b’mod ċar li jżommu taħt il-kontroll esklussiv tagħhom.”
