Tfal madwar l-Awstralja qamu lbieraħ għal realtà kompletament ġdida: mingħajr aċċess għall-media soċjali. Il-liġi storika, li daħlet fis-seħħ nhar l-Erbgħa, tipprojbixxi lil min għandu inqas minn 16-il sena milli juża għaxar pjattaformi ewlenin bħall-Instagram, Facebook, TikTok, YouTube, Snapchat, Reddit u X. Din hija l-ewwel miżura ta’ din ix-xorta fid-dinja, u bħalissa qed tiġi osservata b’attenzjoni minn diversi pajjiżi oħra li jistgħu jsegwu l-istess triq.
Il-gvern Awstraljan qed jargumenta li din id-deċiżjoni se tnaqqas l-espożizzjoni tat-tfal għal algoritmi li joħolqu dipendenza, fastidju online u riskji serji ta’ predazzjoni diġitali. Il-Prim Ministru Anthony Albanese ddeskriva dan bħala “jum kbir għall-familji Awstraljani”, fejn l-istat qed “jerġa’ jieħu lura l-kontroll minn idejn il-kumpaniji tat-tech” biex jagħti aktar sigurtà u trankwillità lill-ġenituri. Madankollu, Albanese stess ammetta li l-infurzar tal-liġi mhux se jkun kompitu sempliċi, speċjalment minħabba l-mod kif it-tfal spiss isibu modi biex jaċċessaw pjattaformi alternattivi.
Il-pjattaformi issa għandhom juru li qed jieħdu “passi raġonevoli” biex jidentifikaw u jagħlqu kontijiet ta’ min hu taħt l-età, inkella jaffaċċjaw multi sa kważi €30 miljun. Uħud mill-kumpaniji qalu li se jikkoperaw iżda esprimew dubji dwar kemm dan se jġib sigurtà reali. Xi pjattaformi wissew ukoll li l-ban jista’ jimbotta lit-tfal lejn siti inqas magħrufa u ħafna aktar diffiċli biex jiġu rregolati.
Sejħa “illum qabel għada” għal Malta?
Il-miżura Awstraljana ħolqot reazzjoni immedjata anke f’Malta. Lee Bugeja Bartolo, wieħed mill-ewwel li esprima ruħu pubblikament dwar is-suġġett, sostna li l-pajjiż għandu jsegwi l-eżempju Awstraljan. Ir-riċerka turi b’mod ċar li l-media soċjali u d-devices diġitali għandhom natura vizzjuża, speċjalment fost iż-żgħar, u għalhekk hemm bżonn intervent qawwi. Il-kliem tiegħu, “Illum qabel għada,” jirrifletti sentiment dejjem jikber fost ġenituri, għalliema u psikologi lokali li jemmnu li l-espożizzjoni kontinwa u bla kontroll għall-media soċjali qed tħalli impatt negattiv fuq is-saħħa mentali, l-attenzjoni u l-iżvilupp emozzjonali ta’ ħafna tfal.
Min-naħa l-oħra, hemm min iwissi li deċiżjoni daqshekk drastika trid tiġi analizzata bir-reqqa. Esperti tal-benesseri tat-tfal jiġġieldu ruħhom biex ifakkru li t-tfal jistgħu jfittxu pjattaformi oħra mhux regolati, xi kultant ħafna aktar perikolużi minn dawk magħrufa. Hemm min jibża’ wkoll li verifiki obbligatorji tal-età jistgħu jiftħu bibien għal kwistjonijiet serji ta’ privatezza. Barra minn hekk, pjattaformi diġitali huma spiss meqjusa parti importanti mill-esperjenza soċjali tat-tfal, u restrizzjonijiet estensivi jistgħu jwasslu għal iżolament jew pressjoni soċjali akbar.
Il-gvern Awstraljan qal li se jsegwi din il-miżura b’riċerka kontinwa. L-awtoritajiet qed jinvestigaw jekk il-projbizzjoni twassalx għal titjib fil-ħajja tat-tfal: aktar irqad, livell aktar baxx ta’ ansjetà, aktar ħin barra d-dar, anqas użu ta’ antidepressanti u parteċipazzjoni akbar f’attivitajiet sportivi. Fl-istess waqt, qed isir monitoraġġ sabiex wieħed jara jekk l-effetti sekondarji — bħall-migrazzjoni tat-tfal lejn spazji diġitali — humiex se jiżdiedu.
U Malta?
Il-mistoqsija li qed tinbet bil-mod hi jekk il-pajjiż hux lest jikkonsidra miżuri simili jew jekk hux preferibbli li jsaħħaħ il-litteriżmu diġitali u l-edukazzjoni dwar l-użu sigur tal-internet. Hemm min jemmen li regolament bħal dan jista’ jkun ta’ benefiċċju, iżda oħrajn jargumentaw li l-problema mhix il-media soċjali nfisha iżda n-nuqqas ta’ strutturi, gwida u appoġġ psikoloġiku, kemm għall-ġenituri, kif ukoll għat-tfal.
Fl-aħħar mill-aħħar, il-mistoqsija ewlenija tibqa’: kif jista’ pajjiż żgħir bħal Malta jivvaluta l-aħjar triq biex jipproteġi lil dawk li għadhom qed jifhmu u jiskopru d-dinja diġitali? Il-bilanċ bejn protezzjoni u libertà, bejn sigurtà u esperjenza soċjali, mhux wieħed sempliċi.
Imma jekk hemm xi ħaġa ċerta, hija li d-dibattitu dwar il-benesseri diġitali tat-tfal mhux biss wasal għandna — iżda għandu jibqa’ miftuħ u serju. F’pajjiż fejn it-teknoloġija hija parti ċentrali mill-ħajja ta’ kuljum, il-konverżazzjoni dwar kif nipproteġu l-ġenerazzjoni li ġejja qatt ma kienet aktar urġenti milli hi llum.
