Xerrejja ta’ proprjetà għall-ewwel darba u għat-tieni darba ffrankaw madwar €69 miljun f’bolla fl-ewwel disà xhur tal-2025.
“Is-saħħa ekonomika tippermetti lill-gvern ikompli jinvesti u joffri futur aktar sabiħ għall-familji,” qal il-Prim Ministru Robert Abela waqt konferenza organizzata minn KPMG u Property Malta. Huwa żied jgħid li aktar minn 9,000 familja bbenefikaw mill-iskema preferenzjali tad-dazju fuq l-istempi, u ffrankaw medja ta’ €8,000 kull waħda.
Aktar kmieni llum, studju ta’ KPMG żvela li l-prezzijiet tal-proprjetà żdiedu b’59% mill-2017, jiżdiedu b’madwar €14,800 kull sena. Ir-rapport innutat ukoll li minkejja ż-żieda qawwija fil-prezzijiet, l-appartamenti qed isiru iżgħar.
L-istudju wera li t-tkabbir fil-prezz tal-proprjetà qabeż b’mod sinifikanti t-tkabbir fid-dħul. Ir-ratio tal-prezz mad-dħul mistennija togħla minn 14.0 fl-2024 għal 14.5 fl-2025, li tindika li l-prezzijiet mediani tal-proprjetà żdiedu aktar minn dak tad-dħul median.
Skont ir-rapport, l-aċċess għas-sidien tad-dar qed isir dejjem aktar marbut mal-ġid tal-familja, hekk kif aktar minn terz tax-xerrejja għall-ewwel darba jridu jiddependu fuq donazzjonijiet mill-ġenituri jew għajnuna oħra tal-familja biex jidħlu fis-suq.
Il-Prim Ministru semma bosta skemi tal-gvern maħsuba biex jgħinu lin-nies isiru sidien ta’ darhom. Qal li l-baġit wessa’ l-iskema tal-equity sharing, billi naqqas l-età eliġibbli minn 30 għal 25 sena.
Taħt din l-iskema, il-gvern jipprovdi nofs il-valur tal-proprjetà, li x-xerrejja jridu jreddgħu lura fi żmien 20 sena. Il-limitu tal-proprjetà żdied għal €350,000.
Skemi oħra jinkludu għotja ta’ €10,000 għax-xerrejja għall-ewwel darba, għotjiet għal dawk li jinvestu fiż-żoni ta’ konservazzjoni urbana, u rifużjoni tal-VAT għar-rinnovazzjoni tal-proprjetà. Xerrejja li jinvestu f’proprjetajiet effiċjenti fl-enerġija b’prattiċi sostenibbli jistgħu jirċievu għotjiet sa €9,000.
Abela rreferenza għal studju tal-Bank Ċentrali ta’ Malta li juri li kwart biss tas-sidien tad-djar f’Malta għad għandhom self x’ihallsu, meta mqabbel ma’ tliet kwarti fl-Ewropa. Innota wkoll li żewġ terzi ta’ dawk bid-dħul l-inqas huma sidien ta’ darhom f’Malta, meta mqabbel ma’ nofs fl-Ewropa.
Il-Prim Ministru enfasizza l-prestazzjoni ekonomika tal-pajjiż, u qal li statistika ta’ Eurostat turi li l-paga medja żdiedet b’aktar minn €6,600 fis-sena fuq l-aħħar ħames snin.
Żied jgħid li l-Fond Monetarju Internazzjonali jbassar li sal-2030 Malta se jkollha l-aktar ekonomija dinamika fl-Ewropa.
Skont ir-rapport, kemm il-permessi residenzjali kif ukoll l-attijiet finali tal-bejgħ irreġistraw tkabbir kostanti. Total ta’ 8,716 unità residenzjali ġew approvati fl-2024, żieda ta’ 7.4% fuq l-2023, bil-permessi mistennija jaqbżu dan l-ammont fl-2025.
Is-suq tal-kiri jibqa’ mmexxi prinċipalment mid-domanda sostenuta mill-ħaddiema barranin. L-akbar sehem tad-djar mikrija issa jaqbeż €1,200 fix-xahar, jiżdied għal 60.2% tal-listings kollha fl-2025 minn 55.5% fl-2024.
Ir-rapport jenfasizza li l-kostruzzjoni u r-real estate huma vitali għall-prosperità ta’ Malta, u jammontaw għal madwar 9% tal-Valur Miżjud Gross. Fl-2024, l-industrija tal-bini mistennija tiġġenera madwar €3 biljun, inklużi l-effetti diretti u indiretti. Juri wkoll li l-industrija tal-kostruzzjoni qed taffaċċja nuqqas kbir ta’ ħaddiema minħabba nuqqas ta’ ħaddiema lokali kwalifikati.
Il-Ministru għall-Ġustizzja u r-Riforma tas-Settur tal-Kostruzzjoni Jonathan Attard iddeskriva bħala storiku x-xogħol li wassal għall-ħolqien tal-ewwel Kodiċi Nazzjonali tal-Bini u l-Kostruzzjoni, li se jintroduċi standards ċari u infurzabbli għas-sigurtà, is-sostenibbiltà u l-kwalità.
Huwa tkellem dwar il-viżjoni tal-gvern biex jittrasforma s-settur tal-kostruzzjoni u tal-proprjetà. “Il-progress ma jistax jitkejjel biss bin-numri, imma bil-kwalità, is-sigurtà, is-sostenibbiltà u t-trasparenza,” qal Attard.
