Dwejra: of land, sea, and sky

Wirt Għawdex se torganizza s-sitt taħdita fis-serje ta' taħditiet għall-2025 nhar il-Ġimgħa 6 ta’ Ġunju fis-6.30 p.m., il-Kappella ta' Santa Ċeċilja, Għajnsielem. It-taħdita, li se tingħata bl-Ingliż minn Prof. Joseph Caruana, se tiffoka fuq id-Dwejra. 

Id-Dwejra hija ġawhra tal-Gżejjer Maltin — kapsula taż-żmien tal-Istorja ġeoloġika, vetrina tal-adattament ekoloġiku, u tieqa għall-galassja tagħna (it-Triq ta’ Sant’Anna) u l-Univers inġenerali. Din it-taħdita se tiggwida lill-parteċipanti fl-Istorja ġeoloġika u umana tad-Dwejra, filwaqt li tikxef uħud mill-għeġubijiet inqas magħrufa tas-sit. Nibdew b’ħarsa lejn il-karatteristiċi terrestri tagħha — ġeoloġiċi, ekoloġiċi u arkeoloġiċi — imbagħad nesploraw il-meravilji tagħha ta’ taħt l-ilma, qabel ma nwessgħu l-ħarsa tagħna lejn il-perspettiva kożmika, possibbli minħabba s-smewwiet mudlama tagħha. It-taħdita tagħlaq b’ħarsa lejn l-isfidi u t-theddidiet li jaffaċċja dan is-sit uniku, u l-irwol kruċjali li kull ċittadin jista’ jkollu fil-konservazzjoni tiegħu.  

Il-kelliem huwa astrofiżiċista fl-Università ta’ Malta u President ta’ Wirt Għawdex. Caruana ilu affaxxinat bid-Dwejra sa minn età żgħira ħafna, u wettaq studji xjentifiċi fuq is-sit, inklużi tal-ġeomorfoloġija taħt l-ilma u s-smewwiet billejl. Ilu żmien twil jippromovi l-preservazzjoni tad-Dwejra u s-smewwiet mudlama tagħha, u waqqaf sit dedikat għal dan is-sit (www.dwejra.net).  

Caruana studja għal B.Sc. konġunti bl-Unuri fil-Fiżika u l-Matematika fl-Università ta’ Malta. Wara dan, għamel ir-riċerka tad-Dottorat fid-Dipartiment tal-Fiżika tal-Università ta’ Oxford, fejn studja għal DPhil fl-Astrofiżika bħala Marie Curie research fellow f’network marbut mal-istrument NIRSpec tat-Teleskopju Spazjali James Webb tan-NASA/ESA. Fi Christ Church, Oxford, għallem ir-Relattività Ġenerali u l-Kożmoloġija. 

Fl-2012 mar Berlin, fejn ħadem bħala riċerkatur postdottorali fl-Astrofiżika fil-Leibniz-Institut für Astrophysik (AIP) f’Potsdam, bħala membru tal-grupp Galaxies & Quasars u l-Konsorzju MUSE. Fl-2016, ingħaqad mad-Dipartiment tal-Fiżika u mal-Istitut tax-Xjenzi Spazjali u l-Astronomija (ISSA) fl-Università ta’ Malta, fejn jgħallem fuq l-Ottika, l-Astrofiżika u l-Kożmoloġija, kif ukoll il-Filosofija tax-Xjenza. 

L-interessi prinċipali tar-riċerka tiegħu jinkludu l-univers bikri, il-formazzjoni u l-evoluzzjoni tal-galassji, id-dinamiċi galattiċi, u l-Istorja tal-Astronomija. Fl-Università ta’ Malta, huwa nieda grupp ta’ riċerka dwar it-tniġġis tad-dawl, u jmexxi inizjattiva kontinwa ta’ monitoraġġ tal-qawwa tad-dawl fis-sema billejl, b’enfasi partikolari fuq l-effetti tat-tniġġis tad-dawl fuq l-ambjent, l-ekoloġija u s-saħħa umana. Għandu wkoll interess fl-applikazzjoni ta’ metodi statistiċi u mudelli matematiċi fil-mediċina iperbarika. 

Caruana huwa msieħeb tar-Royal Astronomical Society, kif ukoll membru tas-Socjetà Astronomika Ewropea u l-Unjoni Astronomika Internazzjonali (IAU). Ilu mill-2021 jaqdi l-irwol ta’ President ta’ Wirt Għawdex. 

Wara t-taħdita se jkun hemm ħin għal mistoqsijiet mill-udjenza u diskussjoni. Ħajr lill-APS Bank li qed jisponsorjaw is-sensiela ta’ taħditiet u lil Delicata Winery li jisponsorjaw ix-xorb ta’ wara t-taħdita. L-avveniment fuq Facebook jinsab hawn: https://www.facebook.com/events/1876610853139669. Reġistrazzjoni b’xejn hija ssuġġerita permezz ta’ din il-ħolqa: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSduCMQ9oyTDkyRtpbcjgNu29ddZm9- WSvk0pG4zmNeLjCsL_A/viewform?usp=dialog.  

Wirt Għawdex hija organizzazzjoni volontarja mhux governattiva mwaqqfa fl-1981 bl-għanijiet li jitrawwem l-għarfien tal-wirt tagħna fost il-livelli kollha tas-soċjetà u li taħdem biex tissalvagwardja l-patrimonju naturali, arkeoloġiku, storiku u antropoloġiku tal-gżejjer ta’ Għawdex u Kemmuna.