Il-Qorti Ċivili, preseduta mill-Imħallef Audrey Demicoli, ċaħdet it-talba għal danni li ressqu 14-il pitkal kontra l-Ministeru tal-Agrikoltura u uffiċjali għolja tiegħu, wara li dawn tilfu l-liċenzji tagħhom fl-2021.
Il-pitkala kienu allegaw li t-telf tal-liċenzji kien ikkawżat minn tibdil mhux mistenni fil-politika tal-garanzija bankarja, li kienu ssemmew mill-awtoritajiet iżda li qatt ma daħlu fis-seħħ. Il-Qorti, madankollu, sabet li ma kien hemm ebda ksur jew malafama min-naħa tal-Gvern, u li l-problema kienet riżultat tan-nuqqas tal-pitkala stess li jikkonformaw mar-regolamenti eżistenti.
Il-pitkala sostnew li kienu wissewhom b’mod żbaljat
Il-każ beda wara li l-pitkala, li ilhom joperaw fis-suq bl-ingrossa ta’ Ta’ Qali, tilfu l-liċenzji tagħhom wara li ma rnexxilhomx iġeddu l-garanzija bankarja meħtieġa bil-liġi.
Huma qalu li, waqt laqgħat mal-Ministeru fl-aħħar tal-2020 u fil-bidu tal-2021, uffiċjali ministerjali kienu wegħdu li l-garanzija bankarja kienet se tiġi abolita, billi din kienet qed tpoġġi piż finanzjarju kbir fuq is-settur.
Il-pitkala sostnew li għandhom jittieħdu b’għaqlija l-assigurazzjonijiet verbali li ngħataw waqt dawk il-laqgħat u li għalhekk ma reġgħux ħallsu l-garanziji fiż-żmien stipulat bil-liġi.
Madankollu, f'Marzu tal-2021, huma ġew infurmati li l-garanzija kellha tiġġedded qabel l-iskadenza legali tal-31 ta’ Marzu. Dak iż-żmien, ħafna minnhom ma rnexxilhomx iġibu garanzija bankarja ġdida fil-ħin — u b’hekk il-liċenzji tagħhom skadew. Konsegwentement, ma setgħux jibqgħu joperaw fis-suq, u madwar 80 ħaddiem tilfu xogħolhom.
Il-konvenuti — il-Ministru tal-Agrikoltura, is-Segretarju Permanenti u d-Direttur Ġenerali tal-Affarijiet Rurali — ċaħdu kwalunkwe responsabbiltà.
Huma sostnew li, għalkemm saru diskussjonijiet dwar riformi possibbli fis-sistema tal-garanziji bankarji, ebda tibdil legali ma daħal fis-seħħ u l-qafas regolatorju baqa’ eżatt kif kien.
Diskussjonijiet dwar politika, qalet il-Qorti, ma jammontawx għal impenn legali vinkolanti. Għalhekk, il-pitkala kienu legalment obbligati li jħallsu l-garanzija jekk ridu jżommu l-liċenzji tagħhom.
Il-Qorti osservat li, waqt li hemm evidenza ta’ laqgħat u diskussjonijiet, il-liġi ma nbidlitx, u għalhekk kull aspettattiva ta’ tibdil kienet prematura u mhux ġġustifikata.
Il-Qorti wkoll ma qabletx mal-allegazzjoni li l-avviż dwar ir-rinnovar tal-garanzija, li nħareġ ftit jiem qabel l-iskadenza, kien intenzjonat biex jfixkel lill-operaturi. Il-ġurnata tal-iskadenza kienet stabbilita bil-liġi, u d-dewmien amministrattiv ta’ snin preċedenti ma setax joħloq aspettattiva ġdida.
L-Imħallef Demicoli saħqet li l-pitkala setgħu faċilment iġeddu l-liċenzja tagħhom anke mingħajr avviż formali, billi kienu jafu bir-regolamenti. Id-deċiżjoni li ma jħallsux il-garanzija kienet għażla personali, ibbażata fuq aspettattiva li r-riforma kienet se sseħħ, iżda li fil-fatt ma saritx.
Ebda danni u ebda malafama
Il-Qorti għalhekk ikkonkludiet li ma kien hemm ebda malafama jew negliġenza min-naħa tal-awtoritajiet, u ċaħdet kull pretensjoni għal kumpens relatat ma’ telf ta’ profitt, goodwill jew assi.
Il-Qorti kkonkludiet billi ordnat li l-ispejjeż tal-proċeduri kollha jitħallsu mill-pitkala.
