Raphael Borg | Reqdin

“Ir-raqda, għażiż Chevalley; ir-raqda, huwa dak li s-Siċiljani jridu, u dejjem se jobogħdu lil min irid li jqajjimhom, saħansitra li jissoktaw jiġu bl-aktar rigali għalihom.” 

Kont inqalleb f’kull tip ta’ letteratura klassika jien u nikber fil-librerija ta’ nannuwi. Waħda mill-aktar linji impressjonanti li qatt qrajt kienet minn “Il Gattopardo” ta’ Giuseppe Tomasi di Lampedusa, li ngħatat il-ħajja b’mod mill-aktar memorabbli minn Burt Lancaster fil-film tal-1963 u Kim Rossi Stewart fl-aktar adattament reċenti ta’ Netflix. Biex inkun onest, dawn il-linji rreżonaw miegħi waqt li kont qed nikber speċjalment fl-aktar snin riċenti, u qatt aktar milli fl-aħħar ftit ġimgħat fid-dawl ta’ x’sar wara r-riżenja ta’ Bernard Grech u l-kollass tal-binjiet f’Paceville. Skiet li jtarrax. 

Din il-frażi, ħsibt, iddeskriviet lil Malta perfettament. 

Aħna pajjiż li jistenna s-salvaturi, imma ħadd m’għandu l-ebda idea kif isalva lilna nfusna. “Salvatur wieħed kellna,” jgħidulek l-aktar ottimisti. 

Fl-aħħar ftit snin tiegħi ta’ attiviżmu, osservajt mexxejja u attivisti jippreferu jaqbżu lil xulxin, ifixklu lil xulxin u, agħar minn hekk, jagħmluha ta’ ribelli waqt li jkunu opportunisti li jagħtu lill-pubbliku informazzjoni selettiva bil-mod il-mod filwaqt li jipprofittaw mill-kaos u jippreservaw l-istatus quo li jarrikkihom. Agħar minn hekk, igglorifikajna lill-mexxejja bħala t-tieni miġja ta’ Kristu u rrifjutajna b’mod kroniku li naraw dnubiethom, billi ppreferejna nippreservaw l-istatus quo milli nitolbu xi ħaġa aħjar; milli nsiru xi ħaġa aħjar. 

Speċjalment meta dawn l-hekk imsejħa salvaturi huma jew ħbiebna, jew membri tal-familja tagħna, jew xi ħadd li tani — u lili biss — xogħol. Imma ejja nkomplu dwar kif din hija n-natura umana, li aħna mmexxija biss mill-interess personali irrispettivament minn kif il-bidliet monumentali li rat is-soċjetà fis-snin li għaddew. Ma jimpurtax allura li l-ftit boloh qamu u ddeċidew li jdawru l-arloġġ lura fuq kapriċċ. Wara kollox, dik hi il-kruha, kif ukoll is-sbuħija tad-demokrazija; hija l-mera mxaqqa ta poplu — li tellajt tellajtu int. Jirrifletti xi ħaġa dwarek. 

Imma qed niddevja mis-suġġett. 

Dan iħalli lill-attivisti u lin-nies li huma lesti li jxammru l-kmiem eżawriti, diżillużi u taħt l-impressjoni li, fl-aħħar mill-aħħar, huma waħedhom jiġġieldu mewġa bla waqfien ta’ soċjetà vanaglorjata u mħawda. 

Imma hawn hi l-problema; din mhix soċjetà. Dan huwa dak li xi wħud iriduna naħsbu li hi s-soċjetà. Għax l-illużjoni tibbenefika lilhom. 

Fis-snin tiegħi nagħmel xogħol volontarju, iltqajt ma’ naħa differenti tas-soċjetà; waħda li tfittex is-solidarjetà, waħda li għandha għatx għall-imħabba, għall-ferħ, għax-xenqa tal-komunità u għall-għajnuna reċiproka u r-rispett tal-ħajja umana — waħda li mhix marbuta ma’ prietki santimonjużi, iżda li xxammar il-kmiem u fil-fatt tgħin u taħdem man-nies biex tagħti lil xulxin id-dinjità li jkollhom għalihom infushom. Irrispettiv mit-twemmin, oriġini u xi jħobbu. 

Nies mill-aktar meraviljużi. 

M’aħniex reqdin, imma bqajna bil-wegħda li l-attiviżmu edukat fi ħdan ammont stabbilit ta’ regoli se jwassalna xi mkien. Filwaqt li dan wassalna xi mkien bl-istorja kollha ta’ Manoel Island, dik kienet biss battalja meta neħtieġu rebħa deċiżiva li messha ntrebħet għaxar snin ilu. Imma hawn hi l-problema; dawk ir-regoli jippermettu biss lil dawk fil-poter li jħaffru l-għarqbejn tagħhom permezz tal-qawwa immensa tal-kapital. 

Ftit ilu, ħabib tiegħi — ħabib għażiż tiegħi li verament inħobb għad-determinazzjoni soda tiegħu, għalkemm xi kultant inġenwu — qal li l-politiku mhuwiex għadu; huwa biss xi ħadd li jista’ jiġi mġiegħel mill-qawwa tad-diskors u jista’ jkun assi għall-interessi tiegħek. Imma hawn hi l-problema; xi ngħidu jekk l-interessi tiegħek imorru kontra l-profitti tagħhom? Rajna kemm mill-politiċi tagħna huma kompromessi mill-kapitalisti li jmexxu l-pajjiż jew kemm iżommu l-forti għal dawk barranin li bħalissa qed jgħajtu għad-demm ta’ ħaddieħor. 

X’se tagħmel allura? Tistenna erba’ snin oħra biex tivvotahom ’il barra? Nafu tajjeb ħafna li l-flus jistgħu jibdlu x-xenarju fi ftit ġimgħat, jekk mhux jiem. Erba’ snin huma twal wisq. 

U hemmhekk jaħdem attivist. U għalhekk għandkom ixxammru l-kmiem u tagħmlu l-politika. Edukaw lil dawk li mhumiex qed jagħtu kas jew li sabu ruħhom għajjenin wisq biex jimpurtahom. Aġitaw u organizzaw. 

M’aħniex reqdin. Aħna biss marbutin bid-delużjonijiet li l-vot u r-rispettabbiltà se jwasslu d-demokrazija xi mkien.  

Il-mistoqsija, għalhekk, hija u se tkun — x’inhu li għandu jsir, u se jingħaqdu flimkien meta tinstema’ l-għajta ċara bħal “Grandola, Vila Morena”? 

U x’jiġri wara?