Malta ħallset lura aktar minn €13-il biljun f’taxxa fuq id-dħul lill-corporate shareholders fl-aħħar 14-il sena taħt is-sistema tagħha ta’ kreditu ta’ rifużjoni ta' taxxa.
Id-dejta ġiet ippubblikata fil-Kamra tad-Deputati fi tweġiba għal PQ mid-Deputat Nazzjonalista Bernice Bonello, li talbet in-numru ta’ kumpaniji barranin li jħallsu biss 5% wara rifużjoni fuq ir-rata ta’ taxxa sħiħa tagħhom ta’ 35% fuq id-dħul.
Malta m'għandha l-ebda rata korporattiva speċifika għan-negozji, li jiġu ntaxxati bl-ogħla rata ta' 35% fuq id-dħul. Iżda dividendi li jintbagħtu lil kumpaniji sussidjarji barranin jew azzjonisti minn kumpaniji reġistrati bit-taxxa f’Malta, jistgħu jibbenefikaw minn rifużjoni sostanzjali fuq it-taxxa mħallsa.
Fl-aħħar mill-aħħar dan jirriżulta f’taxxa ta’ 5% fuq id-dividendi riċevuti minn Malta, li mbagħad ikunu jistgħu jkunu suġġetti għal aktar taxxa fuq id-dħul fil-pajjiż tar-riċeviment.
Kull sena mill-2008 'l hawn, Malta ħallset lura medja ta' 14.2% mit-taxxa dovuta minn dawn il-kumpaniji eliġibbli.
Bħalissa hemm 8,012-il kumpanija li qed jirreġistraw b'mod attiv għar-rifużjonijiet tat-taxxa taħt is-sistema ta' kreditu ta' taxxa rimborsabbli.
In-numru ta' kumpaniji li jibbenefikaw mir-rifużjoni kiber b'mod esponenzjali mill-2008, meta 'l fuq minn €276 miljun f'taxxa dovuta tnaqqsu għal €39 miljun; sal-2022, meta somma ta’ €1.5 biljun tnaqqset għal €216 miljun wara r-rifużjonijiet.
L-ogħla volum ta’ taxxa li qatt ġie rreġistrat kien fis-sena pandemika tal-2021, b’€1.8 biljun, li minnhom inżammu madwar €260 miljun.
B’kollox bejn l-2008 u l-2022, it-taxxa dovuta minn dawn il-kumpaniji reġistrati f’Malta kienet ta’ €15.4 biljun, bi €13.2 biljun li ngħataw lura u ħalliet total ta’ €2.2 biljun fil-kaxxa Maltija.
Biex tpoġġi dan l-ammont f’perspettiva, il-baġit annwali tal-gvern ta’ Malta waħdu jiswa aktar minn €5 biljun.
Iżda b’aktar minn 43,000 kumpanija reġistrata fit-taxxa, it-taxxa diretta fuq id-dħul tammonta għal aktar minn €470 miljun fi dħul tal-gvern. Il-€260 miljun addizzjonali f'kumpaniji taxxabbli ta' 5% hija barka milqugħa għar-riżorsi nazzjonali.
Il-lobby tas-servizzi finanzjarji ta’ Malta ddefenda s-sistema tar-rifużjoni tat-taxxa, u sostna li multinazzjonali kbar li jistabbilixxu kumpaniji reġistrati bit-taxxa f’Malta huma sors ta’ negozju u impjiegi, kif ukoll ta’ dħul mit-taxxa li jirriżulta minn negozju li jsir barra minn Malta.
Pilastru fundamentali tas-sistema fiskali ta’ Malta, shareholders li jirċievu dividendi huma intitolati għal kreditu ta’ taxxa ugwali għat-taxxa li titħallas fuq il-profitti li minnhom jitħallsu d-dividendi. Peress li r-rata ta’ taxxa ta’ 35% applikabbli għall-kumpaniji hija wkoll l-ogħla rata ta’ taxxa f’Malta, shareholders ma jbatu l-ebda taxxa addizzjonali meta jirċievu dividendi. Huwa għalhekk li shareholders jiksbu rifużjoni jekk jinkludu d-dividend tagħhom fid-dikjarazzjoni tat-taxxa tagħhom.
Il-kritiċi tas-sistema jemmnu li t-tnixxija tat-taxxa tikkastiga lil dawk il-pajjiżi li fihom dawn in-negozji jmexxu l-kummerċ tagħhom. Is-sistema ta’ rifużjoni ilha tqajjem dubji lil pajjiżi oħra tal-UE, li jħossu li din is-sistema tbattal b’mod inġust it-taxxi li kellhom jitħallsu fil-pajjiż ta’ oriġini, fejn isseħħ l-attività ekonomika reali, aktar milli f’Malta.
Fl-2023, il-Ministru tal-Finanzi Clyde Caruana qal li Malta mhux se tkun qed tintroduċi immedjatament rata minima ġdida ta’ taxxa għall-kumpaniji kif miftiehem fl-OECD. Il-pajjiżi tal-UE jistgħu jdewmu l-introduzzjoni tat-taxxa minima ġdida ta' 15% sa sitt snin. Ir-regoli japplikaw għal kumpaniji li għandhom dħul globali ta’ aktar minn €750 miljun.
Dan ikollu impatt fuq madwar 660 kumpanija multinazzjonali li għandhom bażi f’Malta, li madankollu jimpjegaw madwar 20,000 persuna.
