Il-Partit Nazzjonalista qal li jaqbel li ċ-ċittadini Maltin li jgħixu barra minn Malta jkollhom l-opportunità li jivvutaw fl-ambaxxati, iżda dan jista’ jsir biss jekk jintlaħqu żewġ kundizzjonijiet.
Kelliem għall Partit Nazzjonalista qal li “Il-PN huwa favur li jsiru aġġornamenti fis-sistema elettorali sabiex jiġu offruti aktar għażliet li jiffaċilitaw id-dritt għall-vot,” meta ġie mistoqsi dwar il-proposta riċenti mill-President tal-Parlament Ewropew Roberta Metsola.
L-ewwel kundizzjoni hija li ssir riforma fil-kompożizzjoni u l-mod kif jinħatar il-Kummissarju Elettorali, sabiex tiġi garantita l-indipendenza u l-awtonomija tiegħu jew tagħha mill-gvern preżenti.
It-tieni kundizzjoni tirrikjedi li l-Kummissjoni terġa’ tieħu f’idejha d-dokumentazzjoni meħtieġa biex taġġorna r-reġistri elettorali. Dan l-proċess tiġa kien isir fil-passat meta l-Kummissjoni kienet tikkontrollata l-proċess tal-karti tal-identità — kompitu li llum jinsab f’idejn Identity Malta.
“Il-Kummissjoni teħtieġ kontroll sħiħ fuq id-dokumentazzjoni meħtieġa biex taġġorna r-reġistri elettorali, u dan għandu jsir bl-involviment sħiħ tal-partiti politiċi,” qal il-kelliem tal-PN mal-MaltaToday.
Żied jgħid li l-Partit Nazzjonalista dejjem wera ruħu miftuħ għal kwalunkwe proposta, sakemm din twassal għal elezzjonijiet ġusti u ħielsa minn atti illegali.
F’intervista ma’ Lovin Malta, Roberta Metsola kienet ikkritikat is-sitwazzjoni preżenti fejn ċittadini Maltin li jkunu barra minn Malta jridu jivvjaġġaw lura biex ikunu jistgħu jivvutaw. Hija sejħet għal sistema elettorali li tippermetti liċ-ċittadini li jkunu qed jaħdmu, jistudjaw, jew jirċievu trattament mediku barra minn Malta biex jivvutaw fl-ambaxxati Maltin.
Iż-żewġ partiti ewlenin f’Malta, li tradizzjonalment għandhom kontroll qawwi fuq il-proċess elettorali, dejjem kienu kawti dwar dan il-pass. Iżda jidher li issa l-PN lest jikkunsidra l-bidla, iżda taħt kundizzjonijiet ċari.
Fl-elezzjoni ġenerali tal-2022, l-iskema ta’ titjiriet issussidjati għall-votanti Maltin li jgħixu barra swiet lill-istat madwar €1.9 miljun. Titjiriet bħal dawn ġew offruti mill-1992 ’l hawn, iżda wara d-dħul ta’ Malta fl-Unjoni Ewropea fl-2004, l-għadd ta’ ċittadini Maltin li jgħixu barra żdied b’mod kostanti.
Sabiex jiġi introdott vot barra minn Malta fl-ambaxxati, is-sistema elettorali tkun teħtieġ bidliet serji, fosthom l-abolizzjoni tal-voting document (id-dokument tal-vot). Dan għaliex bħalissa l-votanti ma jistgħux jużaw il-karta tal-identità bħala mezzi ta’ identifikazzjoni waqt il-votazzjoni — iridu jippreżentaw dokument tal-vot speċjali maħruġ apposta għall-elezzjoni. Dawn id-dokumenti jitqassmu mill-Pulizija b’mod dirett fid-djar — proċess li jkun kważi impossibbli għal dawk li jgħixu barra.
