Il-Kummissarju għall-Istandards fil-Ħajja Pubblika ikkonkluda li l-Prim Ministru Robert Abela kiser l-etika meta naqas milli jifred l-irwol uffiċjali tiegħu mill-irwol politiku tiegħu f’ilment dwar reklam tal-gvern.
L-ilment ġie ppubblikat wara li l-Prim Ministru rrifjuta proposta biex jingħalaq il-każ b’apoloġija bil-miktub.
L-investigazzjoni bdiet wara ilment imressaq fl-10 ta’ Settembru, 2024, mid-Deputat tal-PN Karol Aquilina. L-ilment kien immirat fuq video post sponsorjat fuq Facebook bit-titlu “10 miżuri oħra għall-ġid tan-nies,” li deher fuq il-paġna uffiċjali ta’ MaltaGov fuq Facebook.
Aquilina allega li d-dehra tal-Prim Ministru u disa’ ministri u segretarji parlamentari oħra fil-filmat kisret prinċipji bħaż-żamma ta’ rwoli ministerjali separati mill-irwoli politiċi, ir-rispett tal-imparzjalità tas-servizz pubbliku, l-eżerċizzju ta’ diliġenza mal-fondi pubbliċi, u li ma jabbużax mill-influwenza fuq is-servizz pubbliku.
Din mhix l-ewwel darba li l-uffiċċju tal-kummissarju investiga lmenti dwar reklamar tal-gvern li fih il-ministri.
Rapporti preċedenti mill-ex czar tal-istandards sabu użu ħażin tal-fondi pubbliċi għal pubbliċità personali, iżda l-Kumitat tal-Istandards parlamentari ma adottax dawn ir-rapporti, ħafna drabi minħabba voti ndaqs u l-Ispeaker ikkwota n-nuqqas ta’ forza legali tal-Linji Gwida tal-2021 tal-eks kummissarju.
Il-Kummissarju attwali jemmen li l-Kumitat interpreta r-regoli etiċi b'mod dejjaq wisq, u jipprevjeni azzjoni f'każijiet bħal dawn, u qabel irrakkomanda li l-linji gwida jiġu inkorporati fil-Kodiċi tal-Etika biex jagħtuhom pożizzjoni legali.
Peress li l-paġna ta’ Facebook MaltaGov hija mmexxija mill-Uffiċċju tal-Prim Ministru, il-Kummissarju kiteb lill-Prim Ministru fl-20 ta’ Settembru 2024, għall-fehmiet tiegħu.
Il-Prim Ministru aktar tard iċċara li l-ispiża tar-reklamar kienet ta’ €49.96, mingħajr ebda spejjeż ta’ produzzjoni peress li l-filmat sar internament. Fit-tweġiba tiegħu, Abela sostna li l-filmat kien fattwali u mhux partiġġjan, li jservi biss biex jinforma lill-pubbliku dwar il-ħidma tal-gvern.
Madankollu, il-Kummissarju stqarr li ma kienx sodisfatt bl-ispjegazzjoni tal-Prim Ministru. Huwa rraġuna li ministru li jidher f'reklam tal-gvern għal miżura tal-gvern faċilment jissuġġerixxi tentattiv biex jikseb kreditu politiku jew personali, u huwa preċiżament għaliex il-linji gwida jipprojbixxu tali inklużjoni f'reklami uffiċjali mħallsa.
Filwaqt li rrikonoxxa d-dmir tal-gvern li jinforma lill-pubbliku, il-Kummissarju sostna li dan ma jiġġustifikax ir-riklam.
Il-Kummissarju kkonkluda li l-video u l-post sponsorjat kisru l-artikoli 4.9, 4.10, 5.3, u 7.4 tal-Kodiċi tal-Etika.
Huwa kkunsidraha ksur relattivament minuri minħabba l-qosor tal-filmat u n-nefqa baxxa involuta. Huwa qiesha bħala li tinvolvi l-użu ħażin tal-fondi pubbliċi, nuqqas ta’ separazzjoni tar-rwoli ministerjali u parlamentari, u nuqqas ta’ rispett għall-imparzjalità tas-servizz pubbliku.
Minħabba n-natura minuri tal-ksur, il-Kummissarju ppropona li jingħalaq il-każ billi jitlob apoloġija bil-miktub lill-Prim Ministru. Madankollu, il-Prim Ministru wieġeb billi stqarr li l-pożizzjoni tiegħu kienet l-istess bħal f’każ preċedenti fejn ma pprovdax apoloġija.
Konsegwentement, peress li l-Prim Ministru ma aċċettax ir-riżoluzzjoni proposta, il-Kummissarju huwa meħtieġ li jirreferi l-każ lill-Kumitat tal-Istandards.
