Il-kumpanija internazzjonali Fitch Ratings ikkonfermat il-credit rating ta’ Malta fit-tul f’‘A+’ b’perspettiva stabbli, waqt li faħħret it-tkabbir b’saħħtu tal-ekonomija, il-finanzi esterni robusti u l-membri fil-Eurozone.
Fil-valutazzjoni tagħha, Fitch qalet li l-ekonomija Maltija tibqa’ waħda mill-aktar li qed tikber malajr fl-Unjoni Ewropea. Mill-2014 sal-lum, l-ekonomija kibret b’86 fil-mija, meta mqabbla ma’ 14 fil-mija biss fiż-żona tal-ewro. Matul l-aħħar għaxar snin, il-PDG medju tela’ bi 6.5 fil-mija fis-sena, bi dħul per capita li issa laħaq 109 fil-mija tal-medja tal-UE. Il-projezzjonijiet ta’ Fitch huma ta’ tkabbir ta’ 6 fil-mija fl-2024, segwit minn 4.3 fil-mija fl-2025 u 4.1 fil-mija fl-2026.
Suq tax-xogħol u finanzji pubbliċi
L-impjiegi komplew jikbru b’mod qawwi, b’320,000 ħaddiem irreġistrati fl-ewwel nofs tal-2025, meta għaxar snin ilu kienu 180,000. Dan it-tkabbir ġie appoġġjat kemm minn immigrazzjoni netta kif ukoll minn parteċipazzjoni akbar tal-Maltin fis-suq tax-xogħol. Ir-rata ta’ qgħad baqgħet fost l-inqas fiż-żona ewro, b’3.1 fil-mija fl-2024.
Fuq in-naħa fiskali, id-defiċit tal-baġit naqas għal 3.7 fil-mija tal-PDG fl-2024, u huwa mistenni jinżel għal 3.0 fil-mija fl-2025 u 2.7 fil-mija fl-2026. Id-dejn pubbliku, li bħalissa jammonta għal madwar 47 fil-mija tal-PDG, mistenni jibqa’ stabbli u ħafna inqas mill-limitu ta’ 60 fil-mija tal-UE u mill-medja ta’ pajjiżi b’rating simili.
Fitch fakkret li Malta għadha taħt proċedura Ewropea ta’ defiċit eċċessiv, iżda sostniet li r-rata għolja ta’ tkabbir għandha tippermetti lill-gvern iġib id-defiċit taħt il-limitu ta’ 3 fil-mija diġà bejn l-2025 u l-2026, jiġifieri aktar malajr mill-orizzont ta’ aġġustament ta’ erba’ snin.
Pożizzjoni esterna u sistema bankarja
Il-kredituri rrimarkaw ukoll il-pożizzjoni soda ta’ Malta fil-finanzi esterni, b’surplus fil-kont kurrenti li jammonta għal medja ta’ 7 fil-mija tal-PDG u b’wieħed mill-akbar bilanċi ta’ kreditur estern nett fost il-pajjiżi rati. Is-sistema bankarja ġiet deskritta bħala likwida, kapitalizzata sew u profittabbli, b’rata ta’ self mhux qed jitħallas ta’ 1.9 fil-mija biss.
Sfidi fil-governanza
Madanakollu, Fitch enfasizzat li l-governanza tibqa’ limitazzjoni fuq il-profil ta’ Malta. L-indikaturi tal-Bank Dinji juru tnaqqis mill-2013 ’l hawn, b’mod partikolari fl-effettività tal-gvern u fil-kontroll tal-korruzzjoni. Dan it-tħassib, flimkien mad-daqs żgħir u n-natura miftuħa tal-ekonomija Maltija, jagħmluha aktar vulnerabbli għal xokkijiet esterni u għal tibdil regolatorju li jolqot setturi kruċjali.
X’jista’ jiġri fil-futur?
Skont Fitch, ir-rating ta’ Malta jista’ jidħol taħt pressjoni jekk id-dejn pubbliku jogħla b’mod sinifikanti jew jekk xokkijiet esterni jolqtu t-tkabbir u d-dħul tal-gvern. Min-naħa l-oħra, titjib sinifikanti fil-prestazzjoni fiskali u fil-governanza jista’ jappoġġja saħansitra upgrade fir-rating fil-futur.
