Ir-restawr ta’ gallarija fil-Palazz tal-Gran Mastru, il-Belt Valletta, wassal għall-iskoperta ta’ dekorazzjonijiet li jmorru lura għall-ħakma Franċiża f’Malta.
Heritage Malta qalet nhar il-Ħamis li dawn id-dekorazzjonijiet huma simili għal dawk li nstabu fi tliet swali li nfetħu għall-pubbliku riċentement. Ix-xogħol fuq il-gallarija kbira miksija, li tlesta ġimgħa ilu, mhux biss irrestawra struttura storika iżda fetaħ ukoll mogħdija li tgħaqqad il-Four Continents Room, il-French Room u l-kamra tal-Ordni ta’ San Mikiel u San Ġorġ, kollha parti minn disa’ swali li nfetħu għall-ewwel darba f’Ġunju li għadda wara restawr estensiv.
Xi wħud minn dawn is-swali kienu jiffurmaw parti mill-appartament tas-sajf tal-Gran Mastru, filwaqt li l-post fejn instabu d-dekorazzjonijiet jista’ jkun intuża mill-uffiċjali tal-Ordni jew bħala librerija.
Id-dekorazzjonijiet nstabu taħt diversi saffi ta’ żebgħa li x’aktarx għattewhom meta s-swali u l-gallarija ġew mibjugħa bl-abjad fi żmien il-perjodu bikri Brittaniku.
Pitturi mill-perjodu Franċiż f’Malta huma rari ħafna. Dak iż-żmien kienu nżebgħu wkoll simboli repubblikani fi knejjes parrokkjali, iżda llum baqa’ wieħed biss, ippreservat fil-Mużew tal-Katidral tal-Imdina.
Ir-riċerkatur storiku Ġudikant Giovanni Bonello fakkar li f’Diċembru tal-1798 saru ħlasijiet lil artist Malti għad-dekorazzjonijiet fil-Palais National, kif kien jissejjaħ il-Palazz taħt il-Franċiżi. Aktar tard, fl-1888, Blanche Simmons, bint il-Gvernatur Lintorn Simmons, kitbet dwar xeni mitoloġiċi li kienu jżejnu s-soffitt ta’ dak li llum hu magħruf bħala l-French Room.
Matul ix-xogħlijiet riċenti, ir-restawraturi sabu traċċi ta’ dawn ix-xeni. F’waħda, jidher putto bilqiegħda fuq lectern waqt li qed jpinġi, taħt il-ħarsa ta’ ieħor. Dawn ma setgħux jiġu kompletament skoperti minħabba l-kobor tal-medju li ntuża biex jgħatti l-pittura, li ma jistax jitneħħa mingħajr ma jagħmel ħsara.
Kampjuni ttieħdu lejn il-laboratorji xjentifiċi ta’ Heritage Malta, fejn l-esperti issa qed ifittxu metodu sigur biex dawn il-pitturi jiġu esposti fil-futur.