Baġit 2026 | Reazzjonijiet għall-Baġit
Momentum tilqa’ numru ta’ miżuri tal-gvern, iżda tgħid li l-għoli tal-ħajja u t-trasport baqgħu mhux indirizzati • L-Assoċjazzjoni tat-Turiżmu ta’ Għawdex tilqa’ d-“dimensjoni soċjali” tal-baġit
minn Ilenia Debono
Il-Partit Momentum laqa’ numru ta’ miżuri fil-Baġit 2026, iżda kkritika dak li sejjaħ nuqqasijiet kbar fl-indirizzar tal-għoli tal-ħajja, il-pensjonijiet u t-trasport.
It-teżorier Carmel Asciak qal li l-fond ta’ sebat ijiem ta’ leave għall-ġenituri li jitilfu wild kien “pass pożittiv u ta’ kompassjoni,” flimkien ma’ għotjiet ogħla għal twelid jew adozzjoni u żieda ta’ €100 fix-xahar għall-istudenti Għawdxin li jistudjaw Malta.
Filwaqt li rrikonoxxa l-benefiċċju ta’ brackets tat-taxxa ġodda għall-ġenituri, Momentum qal li l-aġġustament għall-għoli tal-ħajja ta’ €4.66, li jibqa’ suġġett għal taxxa, “mhuwiex biżżejjed” quddiem żieda fil-prezzijiet tal-ikel u l-mediċini. Il-grupp wissa wkoll li l-ħinijiet twal tax-xogħol qed jagħmlu pressjoni fuq is-saħħa mentali u l-benesseri tal-familji.
Momentum faħħar l-iskema ġdida tal-pensjonijiet għall-kontributuri ta’ qabel l-1962 iżda sostna li d-differenza ta’ €41 fil-ġimgħa ma’ dawk ta’ wara l-1962 tibqa’ inġusta. Il-partit sejjaħ in-nuqqas ta’ żieda għall-50,000–60,000 pensionant ta’ qabel l-1962 bħala “diskriminazzjoni skont l-età.”
Momentum sostna wkoll li l-inizjattiva ta’ taħriġ fl-AI u s-sussidju fuq is-sottoskrizzjoni kienet pożittiva, iżda kkritika n-nuqqas ta’ miżuri li jippromwovu xogħol mill-bogħod u ħinijiet flessibbli, li skontu setgħu jtejbu l-produttività u jnaqqsu t-traffiku.
Dwar it-trasport, il-partit qal li l-gvern “tilef opportunità oħra” biex jindirizza l-konġestjoni tat-traffiku, u appella għal investiment f’netwerk ta’ karozzi tal-linja akbar u aktar effiċjenti.
Il-partit esprima wkoll tħassib dwar ir-riformi kontroversjali tal-ippjanar, u wissa li t-tkabbir ekonomiku “ma jistax jibqa’ jiġi fuq spejjeż ta’ degradazzjoni ambjentali irreversibbli.”
L-Assoċjazzjoni tat-Turiżmu ta’ Għawdex tilqa’ d-“dimensjoni soċjali” tal-baġit
L-Assoċjazzjoni tat-Turiżmu ta’ Għawdex (GTA) qalet li l-baġit jindirizza d-dimensjoni soċjali tal-gżejjer Maltin, b’enfasi fuq il-familji u l-anzjani.
“Dawn l-inizjattivi għandhom l-għan li jindirizzaw ir-rata baxxa tat-twelid fil-gżejjer Maltin u jtaffu l-għoli dejjem jikber tal-ħajja. Barra minn hekk, il-Baġit isaħħaħ is-settur tan-negozju permezz tal-iskema Micro Invest, li ser tespandi lejn id-diġitalizzazzjoni u l-adozzjoni tal-AI. Hemm ukoll miżuri biex jitjieb il-kontribut ta’ Għawdex fit-tkabbir ekonomiku nazzjonali,” qalet l-GTA.
Hija laqgħet ukoll il-konnettività miżjuda ma’ Għawdex, bil-ferry ġdida li se tgħaqqad lil Sliema, Buġibba u l-Imġarr, kif ukoll it-titjib tal-faċilitajiet f’Ċirkewwa u l-Imġarr.
“Madankollu, id-diskors tal-Baġit ma semma’ xejn mill-proposti tagħna għal pjan komprensiv tal-konnessjoni bejn il-gżejjer, bħal sostituzzjoni tal-erba’ ferry, l-espansjoni tal-port tal-Imġarr, u l-iżvilupp ta’ triq alternattiva,” żiedet tgħid.
Il-Federazzjoni Maltija tal-Organizzazzjonijiet ta’ Persuni b’Diżabilità (MFOPD)
Il-MFOPD laqgħet numru ta’ miżuri maħsuba biex jindirizzaw l-esklużjoni, il-bżonnijiet ta’ kura u l-ispejjeż addizzjonali li jiffaċċjaw persuni b’diżabilità u l-familji tagħhom.
Fosthom hemm iż-żieda ta’ €250 fil-ħlas lura annwali għal sessjonijiet ta’ terapija għal tfal b’diżabilità, li issa se jilħaq €1,000 fis-sena. L-eliġibbiltà għal din l-għajnuna se testendi sakemm it-tifel/tifla jilħaq 23 sena. Il-carers full-time tal-familja se jirċievu żieda ta’ €179.24 fil-Carer’s Grant, li se jitla’ għal €5,368.89 fis-sena mill-2026.
Il-federazzjoni qalet li għalkemm dawn il-miżuri juru kuxjenza dwar l-ostakli li jiltaqgħu magħhom il-persuni b’diżabilità, l-inklużjoni vera teħtieġ aktar minn aġġustamenti finanzjarji.
Hija saħqet fuq il-ħtieġa ta’ edukazzjoni inklussiva, li tagħti aċċess ugwali għal tagħlim ta’ kwalità, teknoloġiji ta’ għajnuna u opportunitajiet ta’ tagħlim tul il-ħajja kollha.
L-Assoċjazzjoni tal-Aġenziji ta’ Temping u Outsourcing (AFTA)
L-AFTA laqgħet il-Baġit 2026 bħala wieħed li jsaħħaħ l-istabbiltà ekonomika u s-sigurtà soċjali, iżda enfasizzat l-importanza tal-ħaddiema barranin biex jiġu sodisfatti l-bżonnijiet tas-suq tax-xogħol u tinżamm is-sostenibbiltà tal-pensjonijiet.
“Dan il-Baġit jipprovdi stabbiltà mixtieqa kemm għall-familji kif ukoll għan-negozji,” qal kelliem tal-AFTA. “Iżda l-ħaddiema barranin kienu u għadhom essenzjali għas-suċċess tal-pajjiż, u d-deċiżjonijiet dwarhom għandhom ikunu bbażati fuq dejta u mmirati lejn li jeliminaw l-abbuż, mhux li jnaqqsu l-opportunitajiet.”
L-AFTA appellat biex l-awtoritajiet isaħħu l-infurzar u jżommu kontra min jabbuża jew jikkawża kompetizzjoni inġusta fil-konfront tal-ħaddiema Maltin u barranin.
