Il-Qorti Kostituzzjonali rrevokat l-€10,000 f’danni mogħtija lil wieħed mill-qattiela li ammetta li qatel lill-ġurnalista Daphne Caruana Galizia fuq taps tat-telefon li kienu kisru l-privatezza tiegħu.
Id-deċiżjoni ngħatat nhar it-Tnejn mill-Prim Imħallef Mark Chetcuti, l-Imħallef Giannino Caruana Demajo u l-Imħallef Anthony Ellul, fl-appell għas-sentenza ta’ Ottubru 2021 li kienet ordnat lill-Istat iħallas kumpens lil George Degiorgio wara li sab li l-ħajja privata u tal-familja tiegħu kienet miksura minn taps tat-telefon mhux awtorizzati.
L-imħallfin jaqblu ma’ “osservazzjonijiet validi ħafna u rilevanti” dwar is-sorveljanza tal-attivitajiet tal-MSS.
Fid-deċiżjoni tagħha tat-Tnejn, il-Qorti Kostituzzjonali qalet li l-Imħallef Toni Abela – li kien ta s-sentenza tal-2021 – kien għamel “osservazzjonijiet validi ħafna u rilevanti dwar l-Att dwar is-Servizz tas-Sigurtà,” fejn stqarr li l-funzjoni ta’ dak is-Servizz hija li jipproteġi s- sigurtà nazzjonali, b’mod partikolari mit-theddid tal-kriminalità organizzata u għandu jaġixxi fl-interess tal-benessri ekonomiku ta’ Malta u s-sigurtà tal-pubbliku, “b’mod partikolari, il-prevenzjoni jew l-iżvelar ta’ reati gravi.”
“Ovvjament fejn is-setgħa tal-Eżekuttiv tiġi eżerċitata bil-moħbi, ir-riskju ta’ abbuż jiżdied. Wieħed irid jiftakar ukoll li l-kap tas-Servizz huwa nnominat mill-Prim Ministru, u l-warrants, phone taps fosthom, jinħarġu mill-Ministru responsabbli mis-Servizz tas-Sigurtà. Fil-fatt il-Ministru għandu wkoll is-setgħa li jestendi tali warrants kif ukoll li jħassarhom."
“Barra minn dan, il-liġi ma tipprovdi l-ebda skrutinju minn awtorità indipendenti mill-fergħa eżekuttiva tal-gvern fl-istadju meta jinħareġ mandat jew waqt li jkun fis-seħħ. Għalhekk m’hemm l-ebda awtorità li tiskrutinizza l-proporzjonalità tal-użu ta’ miżuri ta’ sorveljanza sigrieta,” qalu l-imħallfin.
“Li l-eżerċizzji [biex tiġi ddeterminata l-legalità jew le ta’ tali mandati] isiru ex post facto (wara l-fatt) ma jneħħix il-periklu ta’ abbuż fl-istadju tal-ħruġ tal-mandat jew matul is-sorveljanza.”
It-tliet imħallfin qablu mal-enfasi tal-ewwel qorti dwar il-ħtieġa ta’ reviżjoni leġiżlattiva tal-Att biex ikun konformi mal-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem. "B'dan il-mod tiggarantixxi wkoll li ma jkun hemm l-ebda riskju li x-xogħol li sar biex tiġi protetta s-sigurtà nazzjonali jitneħħa minħabba li l-evidenza miġbura ma tkunx ammissibbli fi proċedimenti kriminali."
Madankollu, l-imħallfin irrimarkaw ukoll li fil-każ in kwistjoni, ma kien hemm l-ebda evidenza li xi setgħa kienet ġiet abbużata biex jinħarġu jew jinżammu l-warrants li jtellgħu t-telefons ta’ Degiorgio. “Wieħed irid jiftakar li l-ordni maħruġa fil-konfront tal-attur kienet minħabba theddid mill-kriminalità organizzata dwar sensiela ta’ splużjonijiet li seħħew f’Malta. Organizzazzjonijiet li jaħdmu taħt l-art u li mhu faċli xejn li tinġabar evidenza dwarhom.” L-interċettazzjoni tal-komunikazzjonijiet ta’ grupp bħal dan kien wieħed mill-aktar metodi effettivi biex jiġu infiltrati dawn l-organizzazzjonijiet perikolużi, qalet il-qorti.
Wieħed irid iżomm f’moħħu wkoll li Degiorgio kien diġà magħruf mal-pulizija fiż-żmien li l-interċettazzjonijiet ġew awtorizzati, irrimarkaw l-imħallfin.
“Barra minn hekk, minn meta ngħatat is-sentenza li qed tiġi appellata, kien hemm żvilupp importanti ħafna. Ir-rikorrent ammetta l-akkużi u l-Qorti Kriminali kkundannatu għal 40 sena ħabs għall-qtil ta’ Caruana Galizia. Għalkemm appella, il-Qorti tal-Appell Kriminali ċaħdet l-appell u issa s-sentenza hija kkonfermata.”
Ġie osservat ukoll li għalkemm waqt l-interrogazzjoni ta’ Degiorgio fl-2017, huwa ġie mgħarraf li ż-żewġ linji tal-mowbajl tiegħu kienu qed jiġu mmonitorjati, ma kienx ressaq ilment dwar dan, kif kien id-dritt tiegħu fil-liġi.
Fid-dawl ta’ dan kollu, qalet il-Qorti, ma setgħetx tikkonkludi li Degiorgio sofra ksur tad-dritt tiegħu għall-ħajja privata u tal-familja minħabba xi nuqqas fil-liġi.
Fir-rigward tat-talba ta’ Degiorgio li sofra ksur tad-dritt tiegħu għal proċess ġust permezz tal-użu tal-konversazzjonijiet interċettati, il-qorti enfasizzat il-fatt li dawn intużaw biss bħala intelligenza u mhux esebiti fil-qorti bħala prova. Dan ma kienx ġie kontradett, qalu l-imħallfin, waqt li osservaw li r-rwol tagħhom fl-investigazzjoni kien tant marġinali li lanqas biss ġew esebiti waqt il-kumpilazzjoni tal-provi.
Peress li r-recordings infushom ma ġewx esebiti, f’Settembru tal-2021, il-Qorti tal-Appell Kriminali kienet neħħiet ix-xhieda li kienet tagħmel referenza għalihom u kienet ordnat lis-Supretendent Keith Arnaud biex ma jirreferix għalihom waqt il-proċess.
L-ilmenti ta’ Degiorgio dwar il-pubbliċità preġudizzjarja ta’ qabel il-proċess ikkawżata mir-rappurtar tal-midja dwar l-interċettazzjonijiet minn dak iż-żmien kienu ġew sostitwiti bl-ammissjoni tiegħu tal-ħtija u s-sentenza.
Il-fatt li l-konversazzjonijiet interċettati ma kinux intużaw fil-proċedimenti kriminali li fihom eventwalment kien wieġeb ħati wassal għal kliem ta’ l-ilment l-ieħor tiegħu dwar in-nuqqas ta’ salvagwardji ġudizzjarji kontra l-abbuż, li l-qorti qalet, kien “bla bażi”.
Instab li ma kienx sostenibbli wkoll l-ilment tiegħu dwar in-nuqqas ta’ rimedju ġudizzjarju taħt l-Att dwar is-Servizz tas-Sigurtà, wara li kkunsidra l-fatt li l-Qorti tal-Appell Kriminali kienet ordnat it-tneħħija tar-referenzi għal phone taps u l-esebizzjoni tal-mandat li jawtorizzahom , minbarra li ma tidhirx fil-kumpilazzjoni tal-evidenza.
L-imħallfin iddeċidew li l-konsegwenza loġika ta’ dan kollu kellha tkun it-tħassir tal-parti tas-sentenza li tah €10,000 f’kumpens, peress li ma kien inkiser ebda dritt fundamentali.
Degiorgio ġie ordnat ukoll ibati l-ispejjeż tal-kawża.
