Nuqqas ta’ ħaddiema tfisser li l-iskrutinju fuq l-industrija tal-kostruzzjoni kollha fuq art pubblika u spezzjoni ta' kull sit tal-bini "impossibbli", stqarr, iċ-Chairman ta' INDIS waqt l-inkjesta pubblika ta’ Sofia.
Il-Ġimgħa kompla s-smigħ tal-inkjesta pubblika b’rabta mal-mewt ta’ Jean Paul Sofia, fiż-żona industrijali ta’ Kordin fit-3 ta’ Diċembru. L-ogħla eżekuttivi ta’ żewġ korpi pubbliċi stqarru li n-nuqqas ta’ ħaddiema xekkel il-kapaċità tal-organizzazzjonijiet rispettivi tagħhom li jaqdu r-rwoli tagħhom.
Iċ-Chairman tal-Awtorità tal-Artijiet, Dr John Vassallo kien l-ewwel xhud hekk kif bdiet is-sitt sessjoni tal-inkjesta pubblika.
L-Imħallef Joseph Zammit McKeon staqsa dwar jekk l-awtorità tal-artijiet żammitx kont ta’ dak li jiġri fuq art tal-gvern, fejn Vassallo qal li huwa “impossibbli” li tagħmel dan. "L-awtorità tiskrutinizza l-esproprazzjonijiet u t-trasferimenti kollha 'l fuq minn €400,000, m'hemmx biżżejjed ħaddiema u għalhekk hija impossibbli li wieħed iżomm kont ta' kollox," qal Vassallo lill-Bord.
Dan kien imtenni minn xhud ieħor li xehed illum, Jean Pierre Attard, Chairman Eżekuttiv ta’ INDIS Malta, li amministra s-sit inkwistjoni.
"Aħna ma mmorrux nagħmlu spezzjonijiet, m'aħniex speċjalizzati fis-saħħa u s-sigurtà," qal Attard lill-Bord. Huwa kompla jgħid, “Għandna uffiċjal tas-saħħa u s-sigurtà li jieħu ħsieb l-obbligi tagħna fir-rigward tas-saħħa u sigurtà. Iżda attwalment hija responsabbiltà ta’ entità oħra.”
"Aħna qed nitkellmu dwar kuntratti," irrimarka l-Imħallef Mckeon. “Il-kuntratt li qed tiffirma f’isem il-poplu Malti jgħid li se tinforza l-klawżoli kuntrattwali relatati mas-saħħa u s-sigurtà. Il-mistoqsija tiegħi hija kif se tinforzaha?” temm jgħid il-imħallef Mckeon.
Attard wieġeb u qal li Malta kieku jkollha bżonn bejn 200 u 300 uffiċjal tal-infurzar biex jiċċekkjaw is-siti kollha tal-kostruzzjoni.
“Tista’ biss itaffi r-riskju. Imma qatt ma’ tista’ teskludiha,” qal Attard lill-Bord.
“Inkludejniha u infurzajniha jekk kien hemm xi nuqqasijiet, imma huwa impossibbli li mmorru kuljum niċċekkjaw għall-irregolitajiet,” wieġeb ix-xhud u qal li l-perit jinsab fl-aħjar pożizzjoni li josserva u jirrapporta nuqqasijiet.
Attard qal li l-INDIS ma kellhiex il-ħaddiema meħtieġa biex tispezzjona kull sit, filwaqt li żied jgħid li INDIS għandha postijiet vakanti li ma mtlewx minkejja li kienu ilhom miftuħa għal sena u nofs. “Malta kważi qiegħda mimlija bl-impjiegi ,” issuġġerixxa Attard bħala r-raġuni għan-nuqqas ta' ħaddiema.
Zammit Mackeon qara klawżola mill-ittra ta’ intenzjoni li tistipula r-rekwiżiti għas-saħħa u s-sigurtà kif ukoll il-permessi kollha meħtieġa mill-liġi, fejn staqsa kif tiġi infurzata. Attard qal li l-infurzar kien jaqa’ taħt ir-responsabbiltà ta’ ministeri oħra.
Iżda dan ma niżlitx tajjeb maċ-Chairman tal-Bord. "Mela tinkludix il-klawżola!" saħaq Zammit Mackeon filwaqt li nnota li, “In-nies mietu, u l-unika raġuni li aktar nies ma mietux hija l-grazzja ta’ Alla."
Attard saħaq li l-ispezzjonijiet waħedhom ma jistgħux jieħdu l-piż kollu, u spjega li INDIS kienet qed tipprova tegħleb il-limitazzjonijiet tal-ħaddiema bl-użu tat-teknoloġija, bħad-drones, u billi jagħti s-setgħa lil nies oħra. "Ikolli bżonn nagħmel ħafna aktar jekk nibqa' f’din il-kariga," ammetta Attard.
“Għandna nuqqasijiet fil-finanzi, aspetti tekniċi, ħaddiema, periti, quantity surveyors u bosta oħra,” qal Attard meta mistoqsi jekk kienx talab aktar fondi mingħand il-Gvern. "Is-salarji m'humiex daqshekk tajbin. Anke s-settur privat qed jiffaċċja diffikultajiet, aħseb u ara l-gvern. Ilkoll nafu x'inhuma l-pagi. Mela jekk għandna bżonn 50 uffiċjal tal-infurzar, żgur mhux se nsibuhom."
Attard kompla jgħid, “Se nagħmlu dak kollu li nistgħu biex ngaħttu din it-tebgħa imma ma nistax nagħmilha waħdi,” qal Attard li żied jgħid “sal-lum ma nafux eżatt x’ġara. Dan huwa f’idejn il-qorti li tiddeċiedi.”
Fir-rigward tal-problema tar-reklutaġġ, Attard stqarr li, “INDIS hija kumpanija kummerċjali għall-profitt, m’għandniex bżonn nitkellmu mal-Ministru. Għandna nuqqas ta' finanzi (meta niġu għar-reklutaġġ). Nafu kif inhuma s-salarji tal-Gvern.”
Il-Kap Eżekuttiv tal-Awtorità tal-Ippjanar, Oliver Magro qal li kien ilu fl-ogħla kariga għal ġurnata waħda biss meta kkolassa s-sit tal-bini ta’ Kordin u ħasad il-ħajja ta’ Jean Paul Sofia, fit-3 ta’ Diċembru 2022.
Il-PA hija obbligata tissorvelja s-siti li għalihom kien ħareġ permess, sostna, li fuq s-sit ta’ Kordin kienu nħarġu żewġ Ordnijiet ta’ Notifika ta’ Żvilupp, magħrufa bħala DNOs.
Il-proċess tad-DNO jieħu inqas ħin milli permess ta 'żvilupp sħiħ, spjega Magro. Huwa qal li nħarġu żewġ DNOs fuq is-sit ta’ Kordin fejn inqatel Sofia. L-ewwel waħda ġiet approvata f'Mejju tal-2020 u skadiet sena wara minħabba li l-kostruzzjoni ma kinitx lesta. L-iżviluppatur Matthew Schembri kien imbagħad ippreżenta t-tieni waħda li testendi d-DNO għal sena oħra, din ġiet approvata f’Ġunju tal-2022.
L-ewwel DNO ippermetta t-tħaffir tas-sit u l-bini ta’ kantina u numru ta’ sulari fuqu. “Huma ma żammewx mal-permess, komplew jibnu u ppreżentaw DNO ieħor,” qal Magro. It-tieni DNO kien għall-bini ta’ żewġ sulari addizzjonali.
Wara li jinħarġu l-permessi huwa r-responsabbiltà tal-perit u l-iżviluppatur biex jiżguraw li l-pjanti sottomessi jiġu segwiti, qal Magro. Il-perit għandu jinforma lill-PA ħamest ijiem qabel ma jibdew ix-xogħlijiet u jiddikjara li m’hemm l-ebda riskji għal terzi persuni. Huwa kompla jgħid li "l-Awtorità tal-Ippjanar tiċċekkja biss li l-ismijiet tal-perit u tal-iżviluppatur huma validi."
Il-PA kienet irċeviet l-avviż tal-bidu tas-sit fit-3 ta’ Diċembru 2022. Huwa qal li l-awtorità qatt ma kienet infurmata dwar xi problemi fis-sit.
.jpeg)
