Analiżi | Min tellgħu fuq pedestall u min ma jifilħux pinġut. Iż-żewġ estremitajiet ta' Muscat
Joseph Muscat issa ħareġ mix-xena politika, għallinqas hekk jidher. F'din l-analiżi l-gazzetta ILLUM tagħti ħarsa lejn dawk in-nies li kienu jħobbuh u jqisuh mexxej formidabbli u dawk li kienu jqisuh PM korrott li tradixxa lill-poplu
minn Albert Gauci Cunningham
Joseph Muscat ħareġ mix-xena politika lokali wara 12-il sena fil-Parlament - ħames snin Kap tal-Oppożizzjoni, sebgħa bħala Prim Ministru u ftit xhur bħala backbencher fil-Grupp Parlamentari Laburista.
Il-legat ta' Joseph Muscat jista' jitqies ikkulurit u estrem. Estrem fis-sens illi jaqla' żewġ tipi ta' reazzjonijiet: Eluf ifaħħruh, kważi jadurawh, jarawh bħala 'salvatur għal Malta u mexxej ta' kalibru kbir li Malta se titlef ħafna mingħajru. Min minn naħa l-oħra eluf oħrajn jarawh bħala mexxej politiku korrott li mexxa 'kukkanja ta' kriminali' f'Kastilja li telgħu fil-poter bil-għan li jsiru sinjuri. Jarawh mexxej neo-kapitalist li mar kontra l-ideoloġija soċjalista.
Għalhekk f'din l-aħħar analiżi dwar Muscat, il-gazzetta ILLUM se tagħti ħarsa lejn l-aktar setturi tal-popolazzjoni li kienu jħobbu lil Muscat, kważi jadurawh, u l-aktar setturi li kellhom antipatija lejh u kważi jobgħoduh.
Naturalment din hija ħarsa b'mod ġeneralizzata u ma jfissrix li kull persuna f'dan il-grupp ta' votanti kienu jadurawh jew jobgħoduh. Hija analiżi għalhekk mibnija skont il-legat, il-fatti u l-esperjenzi ta' bosta li din il-gazzetta rat .
Dawk li jaraw lil Joseph Muscat f'dawl ikrah
Segwaċi ta' Daphne Caruana Galizia/Repubblika/Occupy Justice: Joseph Muscat jibqa' l-persuna li kien qed imexxi lill-pajjiż meta inqatlet Daphne Caruana Galizia - l-akbar xewka u wieħed mill-aktar avversarji qliel ta' Muscat, tal-Gvern li kien imexxi u tal-Partit Laburista.
Apparti l-istejjer li fihom Caruana Galizia ddieħket bil-mewt ta' Dom Mintoff, ddieħket bl-ilbies ta' Michelle Muscat u b'ulied il-familja Muscat u apparti l-ħafna blogs li kellha u li kienu jattakkaw nies li ħarġu għonqhom għall-Partit Laburista, hi kellha stejjer ukoll li heżżew lill-Gvern ta' Muscat.
L-akbar storja kienet dik dwar il-Panama Papers - u allura żewġ kumpaniji li fetħu fil-Panama Keith Schembri u Konrad Mizzi. Din kienet u baqgħet l-aktar storja li għamlet ħsara lill-Gvern ta' Muscat għaliex minnha imbagħad twieldet 17 Black u Yorgen Fenech, il-flus li għaddew minnha u li kellhom jgħaddu għall-kumpaniji ta' Schembri u Mizzi kif ukoll il-proġett tal-power station u allegazzjonijiet li dawk il-flus li daħlu f'17 Black kienu minn tixħim. Mill-Panama papers twieldu l-eluf ta' emails li spiċċaw għand Daphne Caruana Galizia li għaddew minn u lejn l-Electrogas.
Caruana Galizia kienet ukoll il-persuna li kompliet tirrapporta u tikteb dwar il-kuntratt mal-VGH, l-iskema tal-passaporti u stejjer oħrajn.
L-aktar storja splussiva ta' Caruana Galizia kienet illi Egrant Inc. - li nfetħet fl-istess żmien ma' Tillgate (Keith Schembri) u Hearnville (Konrad Mizzi) u li dwarha kien hemm komunikat permezz ta' Skype - kienet ta' Michelle Muscat. Magħha l-allegazzjoni li minnha għaddew mal-$1 miljun dollaru minn kumpanija fl-Ażerbajġan minn bint id-ditattur, Leyla Aliyeva. L-Ażerbajġan huwa l-istess pajjiż tas-Socar li xtrat 33% mill-Power Station, tal-ftehim għax-xiri tal-gass għal 18-il sena u li d-ditattur tiegħu Aliyev kellu kont fil-Bank Pilatus. Huwa wkoll wieħed mill-ewwel pajjiżi li żar Muscat bħala Prim Ministru u kien ikkritikat lokalment għaliex ma ħax lill-midja miegħu.
F'inkjesta maġisterjali rriżulta li ma nstabux biżżejjed provi li jorbtu lil Egrant ma' Muscat, li sabet illi kien hemm firem foloz fuq id-declaration of trust, li ma kienx hemm flus deħlin f'Egrant minn dik il-kumpanija partikolari - iżda li kien hemm tranżazzjoni minn kumpanija differenti lejn il-Bank Pilatus u li Egrant Inc. ma kellhiex kont f'dan l-istess bank. Il-Maġistrat kien qal li Maria Efimova kellha tiġi akkużata b'kalunja.
Efimova - li telqet minn Malta - għadha qed tinsisti għall-istatus ta' Wistleblower biex tixhed kontra Muscat.
Għal dawk l-eluf ta' persuni li kienu reliġjożament isegwu lil Caruana Galizia, ħafna minnhom votanti Nazzjonalisti, il-Gvern Laburista kien ħati tal-qtil tal-ġurnalista mill-ewwel ftit ħin li ġriet l-aħbar tal-assassinju tagħha.
L-iżviluppi kollha ta' wara - inkluż il-fatt li kien implikat dak li dejjem deher illi kien fundamentali għal Muscat, Keith Schembri u l-fatt li sa daħal fl-istorja kollha eks membru tas-sigurtà ta' Muscat - aktar saħħaħ il-perċezzjoni, il-kritika u anke l-antipatija estrema ta' dan is-settur tal-poplu lejn Muscat.
Fil-verità kienu dawn in-nies li mexxew protesti - tnejn minnhom li għalihom attendew eluf ta' persuni - li komplew iżidu t-tensjoni politika u li finalment waslu biex Joseph Muscat iwarrab.
Għal dawn in-nies Joseph Muscat jibqa' fil-lista s-sewda tal-Prim Ministri fejn hemm ukoll prattikament kull PM Laburista ieħor - speċjalment Mintoff.
Xellugin u ambjentalisti: Ħafna minn dawk li jqisu ruħhom xellugin u li għalihom Dom Mintoff jibqa' wieħed mill-aktar eżempji lokali ħajjin ta' soċjaliżmu f'pajjiżna (imma li mhux neċessarjament jidentifikaw ruħhom bħala Mintoffjani) ma tantx kienu impressjonati wisq mil-legat ta' Muscat.
Dawn jaraw lil Muscat bħala mexxej ultra kapitalista, immexxi mill-flus, imdawwar mill-aktar nies tal-flus b'politika determinata minn min għandu l-aktar flus, poter u influwenza. Naturalment ċerta estravaganza minn naħa ta' Muscat kienet tgħin biex issaħħaħ din il-perċezzjoni illi huwa 'champagne socialist'.
Ħafna mill-opinjoni ta' dan is-settur tal-poplu kienet imbuttata 'l quddiem mill-Moviment Graffitti li kien peżenti fil-protesti li saru wara l-assassinju ta' Caruana Galizia imma wkoll li organizza diversi protesti dwar l-ambjent u temi relatati: Il-politika tal-pompi tal-petrol, il-protesta kontra l-iżvilupp fuq art agrikola fiż-Żonqor u kontra l-proġett fuq is-sit tal-ITS.
Naturalment bħas-settur tal-popolazzjoni li semmejna qabel, dan kien settur voċiferu kontra skandli u l-proċess ta' privatizzazzjoni li mhux biss ħa spinta 'l quddiem imma li ħa wkoll dimensjonijiet "strambi ferm" fil-każ tal-VGH.
Għal dan is-settur tal-poplu Muscat jibqa' l-Mexxej Laburista li biddel in-narrattiva u rema' dik dwar il-ħaddiem, li ma baqax juża l-innu tal-Partit Laburista fl-attivitajiet u li ressaq lejn il-Partit Laburista diversi nies li spiċċaw ħadu (jew żammew) kuntratti ħoxnin, bħal Lou Bondi u Robert Musumeci (fil-fatt it-tensjoni bejn Musumeci u l-membri tal-Graffitti hija palpabbli u pubblika).
Il-konservattivi: Naturalment Muscat jibqa' meqjus minn ħafna persuni konservattivi fuq kwistjonijiet soċjali, bħala l-persuna li kompla jmermer il-fundamenti ta' soċjetà b'valuri.
Dan is-sentiment ma jeħilx biss mad-divorzju u l-unjoni ċivili, imma tqawwa meta Muscat ippropona l-adozzjonijiet ta' tfal minn koppji tal-istess sess, l-Att dwar l-Ugwaljanza li jarawha bħala indħil għal dak li jaraw li huwa dritt tagħhom li jagħtu lil uliedhom edukazzjoni f'ambjent Kattoliku u naturalment l-abort. Il-pożizzjoni ta' Muscat din il-ġimgħa favur l-abort tikkonferma biss dak li ilha tissuspetta din is-sezzjoni tal-popolazzjoni li fiha hemm il-Knisja u nies li sostnew il-pożizzjoni tal-istess istituzzjoni u votanti li huma konservattivi li probabbilment il-maġġoranza tagħhom xorta ma kinux qed jivvutaw lil Muscat.
In-Nazzjonalisti in ġenerali: Naturalment il-votanti Nazzjonalisti b'mod ġenerali ma tantx jaraw lil Muscat f'dawl sabiħ għar-raġunijiet kollha msemmija diġa' hawnhekk però wkoll għall-fatt li Muscat umilja elettoralment lill-PN ħames darbeiet fuq skala nazzjonali.
Huwa rebaħ kull elezzjoni li fiha kkontesta bħala mexxej politiku b'aktar minn 33,000 vot - sitwazzjoni li tefgħet lill-PN fil-baħar ta' inkwiet u ġlied li ddominah fl-aħħar tliet snin.
Tħobbu jew tobgħodu Muscat huwa avversarju b'saħħtu u naturalment dan mhux tajjeb għall-PN u l-votanti tiegħu.
Dawk li kienu jħobbu lil Joseph Muscat
Votanti liberali: Għal ħafna votanti liberali, li jinkludu naturalment, persuni LGBTIQ u votanti li ħadmu għal drittijiet ċivili relatati, Muscat huwa dik il-persuna li kisser tabù b'ħeffa kbira mingħajr wisq oppożizzjoni u problemi. Sa qabel iddaħħlet l-unjoni ċivili u l-adozzjoni magħha, drittijiet bħal dawn kienu biss ħolma jew immaġinazzjoni fertili. Kien hemm min, fost l-avversarju nazzjonalista li fil-fatt ma kienx jemmen li dawn id-drittijiet se jidħlu fis-seħħ. Naturalment mal-eluf ta' votanti LGBTIQ - għalkemm irridu nweġgħu niċċaraw li kien hemm ħafna votani LGBTIQ li baqgħu jivvutaw PN - trid tgħodd eluf ta' membri tal-familja, ħbieb u qraba li vvutaw lil Muscat minħabba din il-kwistjoni.
Apparti minn hekk Muscat mexxa 'l quddiem l-Att dwar l-Ugwaljanza, l-Att dwar l-Identità tal-Ġeneru u finalment żwieġ ugwali għal kull koppja.
Minkejja li Muscat eċċella f'dan il-qasam, bi kliemu (anke jekk oriġinarjament kien wiegħed u kien se jwettaq pushback) huwa żviluppa f'difensur qawwi tal-idea tiegħu ta' Malta kożmopolitana - l-antiteżi ta' 'Malta għall-Maltin biss', il-'full up' u l-'go back to your country'. Minkejja li kien jaċċetta li hemm sfida u minkejja li ma sarx biżżejjed biex titwaqqaf il-proliferazzjoni ta' xogħol prekarju (anke jekk saru wkoll passi 'l quddiem) Muscat kellu wħud mill-aqwa diskorsi fil-Parlament li kienu ddedikati kontra r-razzizżmu. Il-perċezzjoni kienet illi malli kien jitkebbes in-nar tal-xenofobija Muscat kien jiġri jitfigħ.
Jidher li l-Partit Laburista beda jitlef ukoll din il-pożizzjoni ta' prinċipju wara kollox soċjalista, fl-aħħar ġimgħat, fuq l-altar tal-populiżmu u l-bżonn li jitkisser aktar l-avversarju. Dan jista' biss ikompli jaljena aktar nies xellugin u liberali mill-partit.
Tan-negozju, żgħar u aktar kbar: Ħafna negozjanti għal ħafna snin ma kinux komdi bil-Partit Laburista, antipatija storika li tqawwiet minħabba politika ekonomika protezzjonista fit-80ijiet.
Minkejja li Sant kien għamel avvanzi f'dan is-settur fid-90ijiet - avvanzi li xxellfu xi ftit minħabba sħubija mal-UE - Muscat biddel lill-partit f'wieħed pro-business, b'mentalità 'can do'. Muscat wiegħed tnaqqis fil-burokrazija u fis-seba' snin illi matulhom kien Prim Ministru mexxa ekonomija li kienet qed tikber bl-ogħla rata fl-UE, bl-inqas qgħad fl-UE u b'rata ta' kunfidenza għolja ħafna fost il-konsumaturi, xi ħaġa li imbuttat il-konsum pubbliku 'l fuq. Apparti dan pajjiżna esperjenza rekords assoluti fit-turiżmu (2.8 miljun turist fl-2019 biss). Dan kollu jfisser illi fil-pajjiż kien hawn konsum qawwi ħafna u allura ħafna negozjanti ħassew illi kienu verament sejrin tajjeb ħafna - forsi vera l-'aqwa żmien' fi żmien twil.
Apparti minn hekk iżda il-Gvern ta' Muscat għamilha inqas burorkratika u għamilha aktar faċli li s-settur tal-kostruzzjoni jikber b'rata mgħaġġla - naturalment għall-inkonvenjent ta' ħafna residenti.
Dan kollu għen lil Muscat bil-kbir elettoralment u fl-immaġini tiegħu ta' Prim Ministru pro-business. Mhux xi sigriet li ħafna negozjanti, lukandiera u kuntratturi kbar - min minħabba proġett u min minħabba ieħor - resqu lejn il-Partit Laburista fl-aħħar snin. Fondi Ewropej taw iċ-ċans ukoll li jitqassaam aktar xogħol, ma' aktar kuntratturi, inkluż dawk żgħar jew medji.
Il-Laburisti: Għal ħafna Laburisti - naturalment mhux kollha, imma għall-biċċa l-kbira - Muscat jibqa' eroj u mexxej ta' preġju kbir. L-ewwelnett Muscat qala' lill-Partit Laburista miċ-ċiklu ta' telfa wara oħra. Il-Malta Labour Party kien tilef il-maġġoranza fl-1981 - anke jekk baqa' fil-Gvern - fl-1987, fl-1992, rebaħ fl-1996 iżda waqa' mill-Gvern sentejn wara u reġa tilef l-elezzjoni tal-1998. Wara l-MLP tilef l-elezzjoni tal-2003, li saret wara referendum għad-dħul ta' Malta fl-UE, li tilef ukoll u finalment - minkejja aspettativa differenti - tilef l-elezzjoni tal-2008. Anke jekk b'1,500 vot biss il-Laburisti kienu demoralizzati bil-kbir, speċjalment meta l-indikazzjonijiet kienu favur il-partit.
Muscat biddel dan kollu.
Il-Partit Laburista rebaħ dawn l-elezzjonijiet fuq livell nazzjonali b'aktar minn 33,000 vot: Il-Parlament Ewropew tal-2009, l-elezzjoni ġenerali tal-2013, l-elezzjoni tal-Parlament Ewropew tal-2014 u l-elezzjoni ġenerali tal-2017. Finalment Muscat rebaħ b'rekords l-aħħar elezzjoni tal-Parlament Ewropew tal-2019 (+42,000 vot) u tal-Kunsilli Lokali ta' Malta kollha (+47,000 vot). Il-Partit Laburista rebaħ ukoll kull elezzjoni tal-Kunsilli Lokali bejn dawn li semmejna.
Taħt it-tmexxija ta' Muscat, il-Partit Laburista minn 'serial loser' sar 'serial winner' fil-vera sens tal-espressjoni.
Naturalment, dan it-track record elettorali tajjeb ħafna, kellu l-impatt tiegħu fuq l-oppożizzjoni Nazzjonalista li spiċċat maqsuma parzjament minħabba dan it-telf kontinwu.
Muscat għal ħafna Laburisti jibqa' Mintoff ġdid. Maħbub u meqjum daqs il-Perit!